1717 Aaron van Bengal
This is a case of attempted arson of his owner’s wine store by a slave. While collective slave rebellion was difficult to organise at the Cape, individual acts of resistance such as this were much more frequent. There are many cases of arson in the court records: setting fire to crops or to the thatched roofs of houses was relatively easy in the dry summers of the western Cape.1 The authorities were well aware of the danger and issued numerous plakkatenplakkatenAn ordinance or decree of the Council of Policy read in public places and posted on buildings. The name is derived from the seal, a ‘placaat’, which was impressed on the document containing an ordinance. warning against the dangers of possible fires and the punishments for arson.2 They severely punished culprits with sentences that often included death by burning alive or scorching, designed to impress upon spectators the horror of fire and the fate that awaited arsonists.
Aaron van Bengalen’s action was clearly not planned over a period of time, but appears to have been the desperate culmination of a series of events which got out of control. His attempted suicide is a sign of his desperation and bears some resemblance to the patterns of running amok, or attacks on people and property followed by self-destruction, that occasionally were carried out by slaves from the East Indies.3
Footnotes
-
Slave arsonists caused serious damage in Cape Town in 1736 and 1798, and in Stellenbosch in 1710. For discussion of arson as a form of slave resistance, see Worden 1985: 132-33;, Ross 1983: 54-5; Heese 1994: 102-4 and Shell 1994: 265-84. Shell argues that fear of slave arson influenced vernacular architecture, with restrictions on the use of thatched roofs in Cape Town and the design of special brandzolderen (fire ceilings) in rural houses. For other examples of arson, see 1706 Ari; 1736 Table Valley Slaves; 1742 Fortuijn van Bengalen; 1759 Slammat van Boegies and 1794 Abraham van Macassar. ↩
-
For example, Kaapse Plakkaatboek II: 52-3 and 62-3 (1715), 125 (1727), 160-61 (1735), 191 (1740), 196-97 (1741). ↩
-
See 1744 Barkat van Timor, n. 2 for discussion of this phenomenon. ↩
CJ 321 Criminele Process Stukken, 1717, document 7.
To my lord, the honourable N. Beeomondt, independent fiscal at the Cape of Good Hope.
My Lord,
This serves to inform your honour that a male slave, named Aron [sic] van Bengaalen, belonging to me, received some blows yesterday, whereupon the aforenamed began his wicked design by tearing his clothes to pieces and, in the evening, set the roof of the wine house on fire with a little flue, whereupon he ran to the mountain above my house, where he was found by Johannes Kruijwag and Henderik Rooden. The same had cut himself with a razor in his neck, which razor was found in his pocket. Whereupon since, as chance would have it, Monsieur Fij[l] was in the Tijgerbergen, the same was requested to examine the delinquent. Monsieur Fijl, after having laid a loose bandage [on the wound], found him fit to be sent to the Cape for the disposal of my lord and, on account of this, I hand him over totally to the judge.
My Lord, your honour’s obedient servant,
The Tijgerbergen, 26 November in the year 1716,
This X is the mark of Piter van der Westhuijsen.
CJ 321 Criminele Process Stukken, 1717, document 8.
Statement of Gerrit Mos concerning the arson on his parents’ farm, situated in the Tijgerbergen, going as follows:
That on the day before yesterday, the 25th of this month, when one of their slaves, by the name of Aaron van Bengaalen, was wanting to give some orders to the other slaves, he was punished with some blows by the undersigned and upon which he, Aaron, was rather disinclined to come and eat at midday. That all the slaves together, after they had eaten in the evening, and after saying goodnight as per usual, went to sleep, as also the undersigned who, together with his parents, retired to rest. That, at a guess, about midnight, a slave, named Baltsen van Bengalen, came to the house and called: “Fire, fire”, whereupon the undersigned, together with his parents and an old man who lived there in the house, went outdoors and saw that the cellar was on fire. Upon which they used all means to extinguish the same and managed to put out this fire with the first crow of the cocks, which is when they noticed that the aforementioned Aaron was absent from his post, finding in the yard his coat and blanket torn to pieces. That the undersigned rode out early in the morning to the Tijgerbergen to inform the people living there of the arson and also the flight of the said slave Aaron. That when the undersigned came back home, he heard it said that the aforementioned Aaron was hiding thereabouts, whereupon the undersigned, together with his brother-in-law Pieter van der Westhuijsen and the burgher Anthonij van Rooijen, set out thence, and found Aaron lying in a little bush with a cut on his throat, having at this time also a razor in his pocket, on which was some blood. That they had him, Aaron, brought to the house where he, upon questioning, confessed to have committed the arson, whereupon the undersigned immediately brought him to the Cape and then handed him over to the honourable Officer.
Thus related in the Castle of Good Hope, this 27th of November 1716.
[signed] Gerrt Mos [sic].
CJ 321 Criminele Process Stukken, 1717, document 9.
Interrogation, on the requisition of the independent fiscal of this government, Cornelis van Beaumont, in which is to be heard and examined Aaron van Bengalen, bondsman of the farmer Pieter van der Westhuijsen.
There appears before the undersigned delegates from the honourable Council of Justice of this government, the here-named slave Aaron van Bengalen, who responded to the questions below as is noted besides each one.
Article 1: What his, the prisoner’s name is, where born, and what his age is.
Answer: Aaron van Bengalen, about 40 years old, at a guess.
Article 2: Whose slave he is?
Says to be the slave of Pieter van de [sic] Westhuijsen.
Article 3: If the prisoner was punished with some blows by the farmer Gerrit Mos the day before his apprehension?
Answer: Yes.
Article 4: If this happened because the prisoner had wanted to give orders to his master’s slaves?
Answer: That is not so, but that Mos said to him: “What did you talk about to Claas de Sterrekijker concerning the other runaway slaves?”, and that Mos then beat him because he had talked to Claas de Sterrekijker.
Article 5: If the prisoner, after this correction, showed himself unwilling to come to eat that midday?
Answer: I was sitting by the door and, because my body was aching so much, I had no desire to eat.
Article 6: If the prisoner ate with the other slaves in the evening and also went to sleep?
Answer: Yes, after having eaten with the other slaves in the evening, he went to lie at the door, without sleeping.
Article 7: If, when his master was lying asleep, the prisoner went from the house, and at which time this happened?
Answer: That when his masters were lying asleep, he went outside through the door at about 3 o’clock at night, without knowing whether the other jongensjongensLiterally ‘boy.’ In Dutch it was common to use this word also to refer to male servants, irrespective of age. At the Cape, however, this usage was extended to slaves and then became exclusive, so that jongen (also in the deflected form jong) came to mean ‘male slave’, such that Afrikaans lost the use of the word to mean ‘boy’ and instead uses seun (from Dutch zoon) for both ‘boy’ and ‘son.’ In this primary meaning, the word has become obsolete in modern Afrikaans, except for the archaic terms tuinjong (‘garden boy’) and plaasjong (‘farm boy’), in the sense of male workers of colour. were sleeping or awake.
Article 8: If the prisoner fled with the intention to set his master’s house on fire?
Answer: Yes, to have gone from the house for this purpose.
Article 9: What sort of tool did he come up with for this?
Answer: Nothing, other than a part of his own blanket and some bits of cotton.1
Article 10: In what way did he get this to burn?
Answer: To have set it alight with a pipe of tobacco.
Article 11: If it is not the same which is now being shown to him, the prisoner?
Answer: Yes, to be the same as is now shown to him in court.
Article 12: If the prisoner set his master’s cellar on fire with this?
Answer: Yes.
Article 13: If the prisoner, after having done this, took flight shortly thereafter, and to where?
Answer: Immediately thereafter to have taken flight in the direction of the farm of Jan Mijndertsz Cruijwagen, situated in the Tijgerbergen, and to have cut himself in the throat in the same’s wheatfields.
Article 14: If the prisoner, out of maliciousness, first tore his coat and blanket to pieces, and used some pieces and cotton of it for the execution of his intended arson?
Answer: That he had torn to pieces his own coat, and committed the arson with it, as also the blanket and cotton.
Article 15: At what time the prisoner had done this?
Answer: About 3 o’clock in the night.
Article 16: If his masters, together with the farmer Anthonij van Rooijen, found him with a cut on his throat in the bushes the morning after this deed.
Answer: Yes.
Article 17: If the prisoner did so with this razor, now being shown to him, in order to take his life in this way, out of fear for the punishment which he deserved because of this arson?
Answer: Yes.
Article 18: What had moved the prisoner to perpetrate such ungodly deeds?
Answer: That he had perpetrated this deed because of the continual harshness and bad treatment of Gerrit Mos, but that he cannot complain about his baasbaasIn seventeenth-century Dutch this was used both in the sense of ‘head’ (e.g. ‘head carpenter’) and ‘master’. In South Africa the second meaning developed further, and thus baas came to be a synonym for meester (‘master’). It was the form that slaves (and Khoikhoi) would use to address male Europeans. Pieter van der Westhuijsen.
Thus done and interrogated in the Castle of Good Hope on 4 February 1717.
This mark X was made by Aaron van Bengalen.
As delegates, [signed] K.J. Slotsboo, G. Sollier.
In my presence, [signed] Dl. Thibault, secretary.
Verification
There appears before us, the undersigned delegates from the honourable Council of Justice of this government, the aforementioned interrogated slave Aaron van Bengalen, who, after the questions above and the answers given to them had been read out clearly and plainly, word by word, declares to fully persist with them, not desiring that anything more should be added or taken from them, except on article 16, viz.: that Jan Cruijwagen junior and one Hendrik Roode had first found him with the cut on his throat above the wheatfields of Jan Mijndertsz Cruijwagen, who then warned his masters, and that he was then taken prisoner as in article 16; declaring and confessing further that he had done this deed because Gerrit Mos, the step-son of Pieter van der Westhuijsen, treated him badly on a daily basis, that he on several occasions gave complaints about this to the aforementioned Van der Westhuijsen, to which he had added that, if such improper punishment continues, he would come to commit, at one time or the other, something unfortunate, and for this reason requested that he must then not be reproached for it, but that he should rather be sold by his master.
Thus done and verified, and interpreted in both the Dutch and Portuguese languages, and confessed by him, the interrogatee, who speaks the Dutch language reasonably well, in the Castle of Good Hope on 12 February 1717.
This X is the mark of the slave Aaron van Bengalen.
As delegates, [signed] Jan de la Fontaine, J. Blanckenberg.
In my presence, [signed] Dl. Thibault, secretary.
Footnotes
-
Cotton was not produced at the Cape, but Aaron’s blanket was most likely a so-called palempoer, a thin blanket padded with cotton (like a quilt), commonly used in the East Indies and imported to the Cape for use by both slaves and colonists (see Schoeman 2001: 43 and 416) . ↩
Aan men Heer de Heer N. Beeomondt, Viskaal Independent an Cabo de Goede Hoop.
Men Heer,
Dese dint om UE.1 bekend te maken als dat en mans slaaf, genamt Aron [sic] van Bangaalen, mijn toeborende, gisteren eenige slage gehadt heft, warop vornomde met begin van en boos opset sijn kleren heft an tikent geschuert en savons met en pluijsie het dak van ’t wijn huijs an brandt gestoken, warop hij is an de berg gelopen booven mijn huijs, aldar hij is gevonde door Johannes Kruijwag en Henderik Rooden, sigh selven hebben met en scharmes in de hals gesneden, welk scharmes in sijn sak is bevonde, warop het geval wilde dat Monsieur Fij[l]2 in de Tijgerbergh was, dinselve vorsoght hebbende den deliquent te besightige, heft Monsieur Fijl nar en los vorbant gelijt te hebben en in staat bevonden heeft nar de Kaap te sende, onder de disposici van Men Heer, uijt din hofde geve ik hem volkomen over an den reghter.
Mijnheer, UE. onderdanigen denar,
Tijgerbergen, den 26e November anno 1716,
Dit X is ’t merk van Piter [sic] van der Westhuijsen.
CJ 321 Criminele Process Stukken, 1717, document 8.
Relaas van Gerrit Mos weegens het brandstigten op sijn ouders plaats, geleegen in de Tijgerbergen, luijdens als volgt:
Dat op eergisteren, den 25e deeser, eene haarer slaaven, met naame Aaron van Bengaalen, eenig commandos op de andere slaven willende gebruijken, daarop door den ondergeteekende met eenig slagen is bestraft en waarop hij Aaron des ’smiddags [sic] seer ongeneegen was om te koomen eeten. Dat de gesamentlijke slaaven, naar dat zij ’savonds gegeeten en naar gewoonte goede nagt gesegt hadden, sijn gaan slaapen, gelijk de ondergeteekende, beneevens zijn ouders, haar meede tot rust hebben begeeven. Dat naar gissing omtrent middernagt, een slaaf, genaamt Baltsen van Bengaalen, aan het huijs is gekoomen en geroepen: Brand, brand, waarop den ondergeteekende, beneevens zijne ouders, en een oud man, daar ten huijse woonende, de deur uijtliepen en sagen dat het pershuijs in den brand stond, waarop zijluijden alle middelen aanwendende om ’tselve te blussen, dien brand met het eerste haanegekraaij hebben uijtgekreegen, als wanneer men ontwaarden, dat den bovengementioneerde Aaron van de post absent was, vindende op de werf desselfs rok en combaars aan stukken gescheurt leggen. Dat den ondergeteekende ’smorgens vroegh door de Tijgerbergen is gereeden om de aldaar woonende luijden van de brandstigtingh, en ook het fugeeren van gemelde slaaff Aaron, kennis te geeven. Dat den ondergeteekende weeder t’huijs koomende, heeft hooren seggen, dat voormelde Aaron hem daar omtrent ophield, waarop den ondergeteekende, beneevens zijn swaager Pieter van de [sic] Westhuijsen, en den burger Anthonij van Rooijen, haar naar derwaarts hebben begeeven en hem Aaron in een bosje vinden leggen met een sneede inde strot, hebbende te dier tijt ook een scheermes in de sak, waaraan eenig bloed sat. Dat zijluijden hem Aaron naar huijs hebben laaten brengen, alwaar hij op afvraging heeft bekent de brand gestigt te hebben, waarop den ondergeteekende hem terstond naar de Caab heeft gebragt, en vervolgens aan den heer Officier overgeleevert.
Aldus gerelateert in ’t Casteel de Goede Hoop, deesen 27e November 1716.
[get.] Gerrt Mos [sic].
CJ 321 Criminele Process Stukken, 1717, document 9.
Interrogatoriën, omme daarop ter requisitie van den Independent Fiscaal deeses gouvernements, Cornelis van Beaumont, gehoord en g’examineert te werden, Aaron van Bengalen, lijfeijgen van den landbouwer Pieter van de Westhuise.
Compareerde voor d’ ondergeteekende gecommitteerdens uijt den agtbare Raad van Justitie deeses gouvernements den slaaf Aaron van Bengaalen, hierneevens genoemt, dewelke op d’ onderstaande vraage sodanig heeft gerespondeert als ter zijde van een ieder staat genoteert.
Articul 1: Hoe zijn gevangen naam is, waar van geboorte, en wat ouderdom hij heeft.
Antwoord: Aaron van Bengalen, oud naar gissing omtrent de 40 jaaren.
Articul 2: Wiens slaaf hij is?
Zegt slaaf van Pieter van de Westhuijsen te weesen.
Articul 3: Of hij gevangen van den landbouwer Gerrit Mos daags voor de apprehensie niet gestraft is geworden met eenige slagen?
Antwoord: Ja.
Articul 4: Of sulx niet geschied is omdat hij gevangen eenige commandos over zijn meesters slaaven wilde gebruijken?
Antwoord: Dat is zoo niet, maar dat hij, Mos, teegens hem heeft gezegt: Wat heb je teegens Claas de Starrekijker gepraat wegens d’ andere weggeloopene slaven?, en dat Mos hem daarop heeft geslaagen, [onleesbaar] teegens Claas de Sterrekijker praaten.
Articul 5: Of hij gevangen naar deese correctie sigh niet onwilligh heeft gethoond om des middags te komen eeten?
Antwoord: Ik heb bij de deur gezeeten, en omdat mij lijf soo seer deede, luste ik niet te eeten.
Articul 6: Of hij gevangen des avonds met de andere slaaven gegeeten en zigh tot slaapen ook begeeven heeft?
Antwoord: Ja, met d’andere slaven des avonds gegeeten te hebben, en bij de deur vervolgens gaan leggen sonder te slapen.
Articul 7: Of hij gevangen, wanneer zijn meester te rusten laagen, sig niet uijt den huijse begeeven heeft, en op wat tijd zulx geweest is?
Antwoord: Dat wanneer zijn meesters te slapen lagen, hij des nagts, omtrent te drie uuren, door de deur uijt den huijse is gegaan, sonder te weeten of d’ andere jongens sliepen ofte wakker waaren.
Articul 8: Of hij gevangen met die intentie niet gefugeert is, om zijn meesters huijs in brand te steeken?
Antwoord: Ja, ten dien einde uijt den huijse gegaan te weesen.
Articul 9: Wat voor een werktuijg hij gevangen daartoe gepractiseert heeft?
Antwoord: Niet anders als een stukje van zijn eijge combaars en een wijnigh cappok.
Articul 10: Op wat manier hij sulx aan brand heeft gekreegen?
Antwoord: Hetselve met een pijp tabak aan brand gestooken te hebben.
Articul 11: Of dit hetselfde niet en is dat hem gevangen heeden werd vertoond?
Antwoord: Ja, hetselve te weesen hem in judicio vertoont.
Articul 12: Of hij gevangen daarmeede zijn meesters pershuijs niet aan brand heeft gestooken?
Antwoord: Ja.
Articul 13: Of hij gevangen sulx verrigt hebbende, kort daarop niet de vlugt heeft genomen, en waarna toe?
Antwoord: Aanstonts daaraan de vlugt genomen te hebben omtrent de plaats van Jan Mijndertsz Kruijwage, geleegen in de Tijgerbergh, en omtrent desselfs coornland sig in den hals gesneeden heeft.
Articul 14: Of hij gevangen zijn rok en combaars uijt een quaadaardighijd bevoorens niet heeft stucken gescheurt en eenige lappen en capok daarvan genomen, tot het volbrengen van zijn voorgenomene brandstigtingh?
Antwoord: Dat hij zijn eijge rok aan stukken heeft gescheurd; en met het ende van de combaars en cappok de brandstigting gepleegt te hebben.
Articul 15: Op wat tijd hij gevangen dit gedaan heeft?
Antwoord: Omtrent drie uuren des nagts.
Articul 16: Of zijn meesters, beneevens den landbouwer Anthonij van Rooijen, hem gevangen des morgens naar dit geperpetreerde niet in de bosjes met een snee inde strot hebben gevonden?
Antwoord: Ja.
Articul 17: Of gevangen sulx niet met dit, nu hem verthoond werdende, scheermes gedaan heeft, om sigh alsoo ’t leeven te beneemen, uijt vreese van de straffe die hij over deese brandstigtingh verdiend had?
Antwoord: Ja.
Articul 18: Wat hem gevangen gemoveert heeft om sulke godloose daade te pleegen?
Antwoord: Dat hij over de continueele hardigheid en quade tractemente van Gerrit Mos dit feit heeft geperpetreert, maar dat hij over zijn baas Pieter van de Westhuijsen niet kan klagen.
Aldus gedaan en geïnterrogeert in ’t Casteel de Goede Hoop, den 4e Februarij 1717.
Dit merk X is door Aaron van Bengalen gestelt.
Als gecommitteerdens, [get.] K.J. Slotsboo, G. Sollier.
Mij praesent, [get.] Dl. Thibault, secretaris.
Recollement
Compareerde voor d’ ondergeteekende gecommitteerdens uijt den agtbare Raad van Justitie deeses gouvernements den geïnterrogeerde slaaf Aron van Bengale, hierbovengenoemt, dewelke voorenstaande vraage met de daaropgegeevene antwoorde van woorde tot woorde klaar en distinctelijk voorgeleesen zijnde, verklaart daarbij volkomen te persisteeren, niet begeerende datter iets meer bijgevoegd ofte vangedaan werden sal, als op articul 16 dat eerst Jan Kruijwage de jongen en eene Hendrik Roode hem geïnterrogeerde boven het coornland van Jan Mijndertsz Kruijwagen met de sneede in de strot hebben gevonden, dewelken zijn meesters gewaarschouwd hebbende, hij vervolgens als op articul 16 voornoemd gevangen genomen is, wijders betuijgende en confesseerde dat hij dit feit heeft gepleegt omdat Gerrit Mos, de stiefzoon van Pieter van de Westhuijsen, hem dagelijx qualijk tracteerde, dat hij zijn beklag daarover differente reijse aan de voornoemde van de Westhuijse hadde gedaan, en daarbij gevoegd dat, bij continuatie van diergelijke onordentelijke straffe, hij d’ een of d’ andere tijt een ongeluk soude komen te begaan, en dierhalven verzogt dat hem als dan sulx niet geweeten mogte werden en dat liever door zijn meester verkogt mogt werden.
Aldus gedaan gerecolleert, en soo in de Nederduijtsche als Portugeesche taale te verstaan gegeeven, en bij hem geïnterrogeerde die de Nederduijtsche taale reedelijk spreekt, geconfesseert, zijnde in ’t Casteel de Goede Hoop, den 12e Februarij 1717.
Dit X is het merk van den slaaf Aron van Bengalen.
Als gecommitteerdens, [get.] Jan de la Fontaine, J. Blanckenberg.
Mij praesent, [get.] Dl. Thibault, secretaris.
Footnotes
-
Usually the abbreviation for u edele, ‘your honourable’, but see 1719 Jonas van Manado, n. 14 for another possibility. ↩
-
This refers to the surgeon Daniel Pfeil, who served as heemraadheemraadThe origin of this word is uncertain, but is connected to the Dutch words heem (‘homestead’) and raad (‘councillor’). This was the title of a free burgher who served on the Collegie van Heemraden in the rural districts of the Cape, usually for a term of two years. of Stellenbosch (Biewenga 1999: 89, 94). He also features prominently above in 1715 Anthonij. ↩
CJ 784 Sententiën, 1717-1725, ff. 7-11.
Since Aaron van Bengalen, 40 years old at a guess, bondsman of the burgher and farmer Pieter van der Westhuijsen, currently their lordships’ prisoner, voluntarily confessed and admitted, without torture or force of bonds, of irons, or the least threat of suchlike, and it has fully appeared to the honourable Council of Justice:
That the prisoner, because (as he asserts) of some conversations which he had held with one so-called Claas de Sterrekijker about the runaway slaves of his aforementioned master, and which concerned his master’s stepson, named Gerrit Mos, he received some blows from him, Mos, on the day before his apprehension.
That the prisoner, after having received this beating, absented himself that midday from the usual meal, because (as he says) his body was aching and he had no desire to eat; that he, however, ate with the other slaves in the evening, after which he went to lie by the door, without sleeping.
That the prisoner, when his masters were lying asleep, went outside the house at about three o’clock in the night, without knowing whether the other slaves were sleeping or awake at this time; that he went from the house with the intention to set the same on fire from the outside.
That the prisoner, in order to achieve this atrocious crime, tore his coat and blanket to pieces and prepared fuel from it, which he lighted with a burning pipe, and then instantly threw this burning fuel onto the roof of the cellar or winehouse of his master and set the same on fire with it at about three o’clock during the night.
That the prisoner, after having performed this heinous deed, set out in flight to the wheat fields of Jan Mijndertsz Cruijwagen where he, for fear of a well-deserved punishment, gave himself a cut on his throat with a razor.
That the prisoner remained lying at that place with this wound until early in the morning, when he was found there by Jan Cruijwagen junior and one Hendrik Roode, who first took him to his master’s farm, from where he was immediately delivered into the hands of justice.
All of which are matters of the most evil and dangerous consequences, which under no circumstances should be tolerated in a country where justice is clearly administered, but must be prevented and punished most severely and rigorously, as a warning and deterrent to others.
Thus it is, that the honourable Council of Justice of this government, serving today, having seen and read the written crimineelen eijsch en conclusie, drawn up and delivered for and against the prisoner by the honourable independent fiscal, Cornelis van Beaumont, in his official capacity, as well as having noted the voluntary confession taken from the prisoner, which was moreover also properly verified in court, together with the other papers and documents which bear upon the case, besides having carefully pondered, with maturely deliberated counsel, everything that possibly served the case and could have moved their honours, doing right in the name and on behalf of the high and mighty Lords States General of the free United Netherlands, and, having judged the prisoner, is sentencing him with this: to be taken to the place where criminal justice is usually performed here, and there to be handed over to the executioner, to be tied to a stake and, after first having been half strangled, to be scorched to death; 1 further, his dead body to be dragged through their Lordships’ streets to the outer place of execution, and there to be placed upon a wheel, to remain for as long until being consumed by the air and the birds of heaven, with the costs.
Thus done and sentenced in the Castle of Good Hope on 8 April 1717.
Pronounced and executed on the 10th thereupon.
[signed] M.P. Chavonnes, A. Cranendonk, D.M. Pasques de Chavonnes, K.J. Slotsboo, Jan de la Fontaine, A. v. Kervel, Jb. Voet, Jn. Aldersz, Hk. Donker, G. Sollier.
In my presence, [signed] Dl. Thibault, secretary.
Footnotes
-
The eijscheijschLiterally ‘claim’ or ‘demand.’ This is strictly speaking the eijsch ende conclusie without the final part about sentencing, but the term is often used as a shorthand for the whole document. recommended that Aaron be burnt alive ‘tot spectakel en afschrik van anderen’ (as a spectacle and deterrent to others), CJ 321, document 6, but in the event the sentence was changed to that recorded here, CJ 6 [1717], ff. 114-15. Such a fate is described by Mentzel: ‘A more painful death is by a process of slow strangulation, while a “kaffir” holds a bundle of burning reeds close to the face’ (1925: 133). The punishment was grimly appropriate for arsonists, those who had played with fire. For a similar case, see 1724 Andries van Ceijlon. ↩
Alsoo Aaron van Bengale, oud naar gissing 40 jaaren, lijfeijgen van den burger en landbouwer Pieter van der Westhuijse, althans ’s heeren gevangen, buijten pijn of dwang van banden of eijsers, ofte eenige der minste bedrijging van dien, vrijwillig heeft geconfesseert ende beleeden, mitsgaders den agtbare Raad van Justitie ten vollen gebleeken is:
Dat den gevangen, nademaal door zijn ’s meesters stiefzoon, Gerrit Mos genaamt, (soo hij voorgeeft) om eenige discourssen die hij met eenen zoo genaamde Claas de Sterrekijker over de weggeloopene slaaven van voormelde zijne meester hadde gehouden, en deese Mos betreffende waaren, den dagh voor zijn apprehensie eenige slagen van hem Mos heeft ontfangen.1
Dat hij gevangen, na deese slagen ontfangen te hebben, sigh des middags van ’t ordinair eeten heeft geabsenteert, ter oorsake (soo hij segt) omdat zijn lijf seer deed en niet te eeten luste; dat hij egter des avonds met de andere slaaven gegeeten hebbende, bij de deur is gaan leggen, zonder te slapen.
Dat hij gevangen, wanneer zijn meesters te slaapen lagen, des nagts omtrent ten drie uuren, uijt den huijse is gegaan, sonder te weeten of de andere slaaven alsdoen sliepen of wacker waaren. Dat hij gevangen met die intentie zigh uijt den huijse heeft geretireert, om ’tselve van buijten in brand te steken.
Dat hij gevangen om dit enorm schelmstuck werkstellig te maken, zijn rok en combaars aan stucken heeft gescheurd, daar van een brandstoffe geprepareert, ’tgeen hij met een brandende pijp heeft aangestooken, en deese brandende stoffe aldus immediaat op ’t dak van ’t pers of wijnhuijs zijner meester heeft geworpen en hetselve daarmeede, des nagts omtrent ten drie uuren, in den brand gestooken.
Dat hij gevangen, naar deese gruweldaad begaan te hebben, zigh aanstonts op de vlugt en omtrent het coornland van Jan Mijndertsz Cruijwagen begeeven heeft, alwaar hij zigh selve, uijt vreese van zijn welverdiende straffe, met een scheermes een sneede aan de strot heeft toegebragt.
Dat hij gevangen met deese quetsuur op die plaats blijvend leggen tot in den morgenstond, als wanneer hij door Jan Cruijwagen de jonge en eenen Hendrik Roode aldaar is gevonden, dewelke hem eerst naar sijns meesters plaats hebben gebragt, en waarvandaan hij immediaat in handen van de Justitie is overgeleevert.
Alle ’twelke zijnde saaken van seer quaade en dangereuse gevolgen die, in een land daar de justitie zuijver werd gehandhaaft, geensints mogen gedult, maar ten spiegel en afschrik van anderen op ’t seveerste en rigoureuste moeten geweerd en gepunieert werden.
Soo is ’t, dat den agtbrare Raad van Justitie deeses gouvernements, ten dage dienende, gesien en geresumeert hebbende den schriftelijke crimineelen eijsch en conclusie bij den edele Independent Fiscaal Cornelis van Beaumont nomine officii op ende jeegens den gevangen gedaan ende genomen, mitsgaders geleth op de libre confessie bij den gevangen gedaan, voorts ook in judicio behoorlijk gerecolleert, met de verdere stucken en documenten daartoe specterende, weijders met reijpe deliberatie van raade aandagtelijk gepondereert alle ’tgeene ter materie eenigsints dienende was en haar Agtbaarens deede moveeren, doende regt in den naam ende van weegen de hoogmogende Heeren Staaten Generaal der vrije Vereenigde Neederlanden, den gevangen hebben gecondemneert, gelijk hem condemneeren bij deesen: gebragt te werden ter plaatse daar men alhier gewoon is crimineele justities te oeffenen, en aldaar den scherpregter overgeleevert zijnde, aan een paal gebonden en, nadat half gewurgt zal weesen, ter dood geblakert te werden, voorts ’t doode lighaam door ’s heeren straaten naar ’t buijten geregt gesleep is, en aldaar op een rad gesteld zijnde, zoo lange te blijven totdat door de lugt en vogelen des heemels zal zijn verteert; met de costen.
Aldus gedaan en gesententieert in ’t Casteel de Goede Hoop, den 8e April 1717.
Gepronuncieert en g’executeert den 10e daaraanvolgende.
[get.] M.P. Chavonnes, A. Cranendonk, D.M. Pasques de Chavonnes, K.J. Slotsboo, Jan de la Fontaine, A. v. Kervel, Jb. Voet, Jn. Aldersz, Hk. Donker, G. Sollier.
Mij praesent, [get.] Dl. Thibault, secretaris.
Als gecommitteerdens, [get.] Jan de la Fontaine, J. Blanckenberg.
Mij praesent, [get.] Dl. Thibault, secretaris.
Footnotes
-
It appears as if the scribe changed what he was going to write halfway through the sentence: the phrase ‘door zijns meester stiefzoon Gerrit Mos’ is essentially the same as ‘van hem Mos’ – perhaps he meant to have written that Aaron was beaten by Mos, but instead wrote that Aaron received blows from Mos. ↩